Piękny Gdańsk z perpektywy kajaka lub smoczej łodzi

Smocze łodzie i kajakarstwo to nie tylko sport, ale także doskonała forma aktywności turystycznej.

O walorach turystycznych naszego miasta nie trzeba nikogo przekonywać. Od strony wody Gdańsk ma swoją niepowtarzalną magię! Nasi nauczyciele przygotowując osady szkolne do zawodów, często fundują uczniom możliwość zwiedzenia Gdańska z tej perspektywy. Obecnie w czasie epidemii możemy poruszać się po wodzie jedynie na łodziach do 2 osób. W związku z tym nauczyciele Grzegorz Kwiatkowski i Krzysztof Dzwonkowski oraz instruktor Maksymilian Klusek postanowili zorganizować spływ kajakowy pokazujący piękno grodu nad Motławą od strony wody.  W spływie czynny udział wzięli wychowankowie naszej smoczej sekcji w tym Wojciech Ostrowski oraz Wiktoria Kwiatkowska zabezpieczając całe przedsięwzięcie od strony technicznej i medycznej) oraz uczennice Szkoły Podstawowej Mistrzostwa Sportowego nr 94 w Gdańsku Zosia i Basia Maczkowskie z mamą.

Swój spływ rozpoczęliśmy od ulicy Kamienna Grobla na Dolnym Mieście, gdzie przy Szkole Podstawowej nr 65 działa Uczniowski Klub Sportowy „Motława”. Sekcja kajakarska t to prawdziwa kuźnia wodnych talentów, klubu może skromnego, ale dzięki zaangażowaniu i pracy doskonałych trenerów i pomocy rodziców, mogącego pochwalić się osiągnięciami sportowymi na skalę nie tylko krajową, ale też międzynarodową. To tutaj swoje pierwsze kroki stawiali medaliści Mistrzostw Świata i Europy Sandra Ostrowska i Ksawery Hajdamowicz. Tutaj także szkolą się najlepsi w Polsce młodzicy a sekcja prowadzi obecnie nabór chłopców i dziewczynek w wieku 10 -13 lat. Warto spróbować! Jest to także miejsce zajęć rekreacyjnych dla rodziców i ich dzieci w ramach projektu Gdańskiego Zespołu Schronisk i Sportu Szkolnego „Dzielnicowe Centrum Sportu”.

Ruszamy w trzech kajakach turystycznych, po dwie osoby, mając także asekuracje od strony lądu. Wypływamy w stronę mostu na ulicy Toruńskiej oraz dalej wzdłuż ulicy Dobrej dopływamy do prawdziwej „perełki” wśród zabytków Gdańska jaką jest Kamienna Śluza.

 „Śluza powstała na początku XVII wieku jako nowy element fortyfikacji miejskich, w trakcie tworzenia nowożytnych umocnień wokół Gdańska. Śluzę Kamienną wybudowano w latach 1619-1623, według projektu Holendrów: Wilhelma Jansena Benninga i Adriana Olbrantsa, pod nadzorem Jana Strakowskiego. Budowla jest osadzona na umieszczonym  na palach ruszcie o bokach 43 m i 27 m, złożonym z płyt kamiennych i bali sosnowych. Ściany wzdłużne stanowią dwa mury oporowe o grubości od 2 m do 2,3 m. Pomiędzy nimi znajduje się trzeci mur, który dzieli śluzę na dwie nierówne części: wschodnią (otwartą, stanowiącą śluzę właściwą) oraz zachodnią (sklepioną, stanowiącą kanał dostarczający wodę na koła młyna). Śluza była zamykana dwiema parami wrót odległymi od siebie o 20 m, z których zachowały się wrota od strony miasta. Nad śluzą znajdował się most zwodzony, który został zastąpiony w połowie XIX wieku stałym. Dla obrony w 1668 i 1672 śluzę wyposażono w dwie lunety (tzw. Świńskie Głowy), pomiędzy którymi ciągną się dwie kamienne grodzie o długości 100 m, naprowadzające wody Motławy na śluzę. Na końcach grodzi stoją cztery wieżyczki - Cztery Dziewice - które miały uniemożliwiać przejście wrogich żołnierzy po grodziach. Celem wzniesienia budowli była regulacja stanu wody w fosach i umożliwienie pracy młyna wybudowanego nieopodal śluzy. Młyn pełnił funkcję rezerwową na wypadek, gdyby nieprzyjaciel unieruchomił inne młyny miejskie poprzez zamknięcie kanału Raduni. Możliwe było również skierowanie wody na przedmiejską okolicę, w celu zalania jej w czasie obrony miasta i uniemożliwienia dostępu do miasta od południa. W 1656 armia szwedzka odstąpiła od oblężenia po zalaniu przedpola Gdańska. W czasie sztormów na morzu (cofka) śluza chroniła Żuławy przed powodzią (przed zalaniem wodą morską wtłaczaną na Motławę przez północne wiatry). Renowację oraz rozbudowę przeprowadził w latach 1710-1711 Jan Charpentier. W 1902 roku powstało tu ujęcie wody pitnej "Grodza Kamienna", zasilające rejon Starego i Dolnego Miasta. Stojący przy śluzie XVIII-wieczny młyn uległ zniszczeniu w roku 1945, a jego mury zabezpieczono na początku XXI wieku kosztem około 168 tys. zł netto. Właściciel obiektów (Gdańska Infrastruktura Wodno-Kanalizacyjna) planuje ich rewitalizację. W przewidzianym do rozbudowy budynku stacji uzdatniania wody powstanie siedziba spółki, która zajmie też planowany w sąsiedztwie (w miejscu istniejącego baraku) nowy obiekt, mający wg wstępnych koncepcji pełnić funkcję archiwum. Czekający od 1945 na odbudowę zabytkowy młyn zyska funkcję usługową, np. konferencyjną, przy czym planowane jest odtworzenie przynajmniej jednego koła młyńskiego. W przyszłości w rejonie od Opływu Motławy w kierunku południowo-wschodnim GIWK planuje budowę nowego ujęcia wody z nową technologią jej ujmowania”.

Minęliśmy śluzę wraz z wieżyczkami i po około stu metrach skręciliśmy w lewo wpływając na wody Opływu Motławy. Dalej płynęliśmy zygzakiem pamiętając, że to pozostałości po dawnej fosie. Minęliśmy kolejne mosty łączące Dolne Miasto z Olszynką. Mieliśmy wrażenie, jakbyśmy przenieśli się gdzieś daleko na polską wieś, a to rejony tak bliskie centrum miasta. Wreszcie trafiliśmy na Szkołę Podstawową nr 59  po prawej stronie oraz Stadion Żużlowy i Zespół Szkół Samochodowych po lewej stronie.  Dopłynęliśmy do  samoczynnej śluzy przeciwpowodziowej, przechodzącej pod ulicą Elbląską w okolicach Kościoła pod wezwaniem Matki Bożej Bolesnej.  „Kościół został wybudowany w latach 1926-1928. Parafia Matki Boskiej Bolesnej jest parafią rzymskokatolicką i ustanowiona została 1 kwietnia 1929 roku. Należy do dekanatu Gdańsk-Dolne Miasto w archidiecezji gdańskiej. Opływ Motławy znajduje swoje ujście do Martwej Wisły na wysokości Gęsiej Karczmy, w miejscu dawnej przeprawy drogowej (nieopodal dzisiejszego mostu Siennickiego)”.

Skręcając na Martwą Wisłę po lewej stronie minęliśmy Przystań Sportów Wodnych przy Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 6 w Gdańsku. Jest to także miejsce zajęć sekcji smoczych łodzi Gdańskiego Zespołu Schronisk i Sportu Szkolnego oraz zajęć wioślarskich w ramach projektów GZSiSS „Żyj z Pasją” i „Dzielnicowe Centrum Sportu”.

„Smocze łodzie są jedną z najstarszych dyscyplin sportowych na świecie. Wyścigi smoczych łodzi są dyscypliną drużynową. Załogi uczestniczące w zawodach liczą do 22 osób, w tym 20 wioślarzy, dobosz i sternik. Wioślarze usytuowani są w dwóch rzędach na ławeczkach, twarzą do kierunku ruchu łodzi. Pierwsza para wioślarzy, licząc od dziobu łodzi, to szlakowi. Ich zadaniem jest nadawanie rytmu wiosłowania pozostałym wioślarzom. Do wyposażenia wioślarzy, należą wiosła o długości od 105 do 130cm.  Dobosz, który zajmuje pozycję odwrotną na dziobie łodzi jest wyposażony w bęben, którym intonuje rytm wiosłowania, dodatkowo podaje komunikaty o bieżącej klasyfikacji podczas regat. Do obowiązku sternika, stojącego najdalej od dziobu, należy manewrowanie łodzią za pomocą długiego wiosła.” [2]
„Sekcja smoczych łodzi została założona na zebraniu w dniu 30 sierpnia 2011 roku. W tym samym dniu, Rada Pedagogiczna Gdańskiego Ośrodka Kultury Fizycznej, podjęła uchwałę o utworzeniu sekcji smoczych łodzi, a jej koordynatorem został wyznaczony Grzegorz Kwiatkowski, który od 1 września 2011 roku, został etatowym nauczycielem GOKF. Jednocześnie, zostały utworzone pierwsze trzy grupy naborowe, prowadzone przez Grzegorza Kwiatkowskiego, Krzysztofa Dzwonkowskiego oraz Marcina Kosińskiego. Tym samym, rozpoczął się proces tworzenia juniorskich osad smoczych łodzi (wychowanków GOKF),  które będą z czasem walczyć o laury krajowe i międzynarodowe”. [3][4] 

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że przystań służy głownie do zajęć sportów wodnych Szkoły Podstawowej Mistrzostwa Sportowego nr 94 w Gdańsku. Swoje pierwsze kroki stawiają tam kajakarze, wioślarze i żeglarze od pierwszej klasy szkoły podstawowej.  W kolejnych klasach dołączają do nich młodzi adepci wodni z innych szkół i klubów z Gdańska oraz województwa pomorskiego. Edukacje szkolną razem z wyczynowym treningiem można tu łączyć do końca liceum a nawet w trakcie studiów. [5]

W oddali za drzewami widać gmach szkoły. Na budynku są jeszcze ślady II Wojny Światowej, w trakcie której mieścił się tutaj szpital. Przepłynęliśmy pod Mostem Siennickim w kierunku stoczni i po około kilometrze wiosłowania dopłynęliśmy do „Polskiego Haka”, gdzie do Martwej Wisły wpływa Motława.  Rzeka ta kieruje się dalej w stronę północną. gdzie w okolicach Westerplatte uchodzi do Zatoki Gdańskiej. Na wprost widać pozostałości stoczni. minęliśmy „Polski Hak” skręcając w lewo na wody Motławy w kierunku zabytkowego centrum Gdańska.  Po kolejnym kilometrze wiosłowania dopłynęliśmy do zwodzonej kładki łączącej starówkę gdańską z wyspą Ołowianka. Wcześniej po prawej stronie z oddali widać gmach Muzeum II Wojny Światowej oraz wpływający do Motławy Kanał Raduni. Mijając kładkę po prawej stronie można dostrzec niewielki fragment pozostałości murów zamku. Po lewej stronie na Wyspie Ołowianka ominęliśmy Filharmonię Bałtycką, która powstała w budynku dawnej elektrociepłowni.  Na końcu wyspy znajduje się Muzeum Morskie ze stojącym przy nabrzeżu statkiem Sołdek.  Po prawej stronie znajduje się Żuraw - zabytkowy dźwig portowy, który jest jedną z bram wodnych Gdańska. Mieści on się na końcu ulicy Szerokiej [1]. Płynąc dalej wzdłuż Długiego Pobrzeża po lewej stronie natrafiliśmy na nową obrotową kładkę. Pomiędzy Wyspą Spichrzów a Starym Miastem podziwialiśmy kamieniczki, Most Zielony, Bramę Zieloną, Most Krowi. Po przepłynięciu około pięciuset metrów skręciliśmy w kanałek łączący Starą i Nową Motławę.  Opływając od strony południowej wyspę dopływamy do miejsca, w którym rozpoczęliśmy naszą wyprawę.  Nasza wodna wycieczka trwała niecałe dwie godziny i pokonaliśmy podczas niej dystans ok. 8 kilometrów. Nasz ośrodek takie wycieczki smoczą łodzią wodami Gdańska organizuje dla uczniów gdańskich szkół. Po okresie epidemii serdecznie zapraszamy!

Relację napisał i wiosłował: Grzegorz Kwiatkowski z uczniami GZSiSS oraz SPMS nr 94
Zabezpieczenie logistyczne: Krzysztof Dzwonkowski, Wojciech Ostrowski, Maksymilian Klusek
Zabezpieczenie ratownicze i medyczne trasy: Wiktoria Kwiatkowska
Zdjęcia: Grzegorz Kwiatkowski
Komiks: Basia Maczkowska uczennica klasy 2a SPMS nr 94 w Gdańsku oraz pies Majki

Bibliografia:

[1] Wikipedia

[2] Kwiatkowski G.  Zmiany parametrów siłowych oraz masy ciała w okresie przygotowawczym juniorskiej osady smoczej łodzi Klubu Wodnego „Gdańskie Lwy”
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu  Gdańsk 2012

[3] Kwiatkowski G. Struktura Organizacyjna Gdańskiego Ośrodka Kultury Fizycznej Gdańska
Wyższa Szkoła Humanistyczna  Gdańsk 2017

[4] Kwiatkowski G. Historia Sekcji Smoczych Łodzi Młodzieżowego Międzyszkolnego Klubu Sportowego Gdańsk
Instytut Edukacji i Sportu Olsztyn 2018

[5] http://zso6.edu.gdansk.pl/